Persepolisتخت جمشید نماد شکوه وعظمت در ایران

تخت جمشید نماد شکوه وعظمت در ایران باستان و یکی از دیدنی های شیراز است. شاید بتوان منطقه تخت جمشید و بناهای باقی مانده در آن را یکی از مهم ترین اسناد تاریخ تمدن جهان دانست. از این رو دانشمندان و باستان شناسان برجسته ای از سراسر جهان برای بازدید از این جاذبه به ایران سفر کرده اند.

تخت جمشید یادگاری از پادشاهان هخامنشی ایران است که از 2500 سال پیش باقی مانده است. با توجه به عظمت امپراتوری هخامنشی در ایران باستان که بخش قابل توجهی از شرق جهان را در بر می گرفت، می توان به شکوه مقر این پادشاهان در تخت جمشید پی برد.

آنچه توجه جهانیان را به این جاذبه دیدنی جلب می کند تنها قدمت تاریخی این شهر باستانی نیست. باستان شناسان با مطالعه دقیق کتیبه ها و آثار این منطقه به توسعه تمدن در ایران باستان پی برده اند. قوانین اجتماعی دوره هخامنشی نیز بسیاری از مورخان را شگفت زده کرد.

تخت جمشید در جهان به عنوان نماد تمدن ایرانی در ایران شناخته می شود. محوطه اینجا در نزدیکی مرودشت شیراز در استان فارس، شکوه معماری کاخ شاهان را در دوران ایران باستان نشان می دهد. پادشاهان هخامنشی در اوج قدرت، کاخ های سنگی خود را در دل کوه های نزدیک شهر شیراز ساختند تا تصویر روشنی از حکومت خود بر جای بگذارند.

این مکان دیدنی در جهان به «پرسپولیس» معروف است که نامی یونانی است. ستون ها، سر ستون ها، کتیبه ها، نقش برجسته ها، کاخ ها و دروازه های به جا مانده در محوطه تخت جمشید از معروف ترین آثار تمدنی جهان هستند. این منطقه که به «سرزمین پارس» نیز معروف است، در طول سال گردشگران زیادی را از سراسر جهان به شیراز جذب می کند.

ساخت این آثر هنری توسط داریوش هخامنشی حدود 25 قرن پیش در دامنه کوه های رحمت آغاز شد. معماران و هنرمندان بیشماری در ساخت این بنا شرکت داشتند و این بناهای عظیم توسط کارگران زن و مرد ساخته شد. اما آنچه بر ارزش این جاذبه در تاریخ می افزاید، رفتار پادشاهان هخامنشی با کارگرانی است که در ایران باستان در ازای زحمات کارگران دستمزد و مزایای مناسبی دریافت می کردند. بنا بر اطلاعات موجود در کتیبه ها، ساخت این جاذبه حدود 120 سال به طول انجامید.

قبل از نابودی این بنای تاریخی بینظیر

 در سال 334 قبل از میلاد اسکندر مقدونی با سپاهیانش به ایران حمله کرد و پس از رسیدن به مقر پادشاهی هخامنشی خانه ها را غارت کرد و میراث تخت جمشید را سوزاند. نفرت اسکندر از پادشاهان قدرتمند هخامنشی باعث شد که اسکندر کاخ خشایارشاه را به آتش بکشد. اما آتش به جاهای دیگر سرایت کرد و قسمت های زیادی از تخت جمشید را ویران کرد.

قبل از ویرانی تخت جمشید، کاخ ها و عمارت های هخامنشی به دلیل قرار گرفتن در یکی از بهترین نقاط ایران در دامنه کوه رحمت یا مهر که به آن میترا نیز می گویند، بسیار دیدنی بوده و منظره زیبایی به دره های اطراف و دره های اطراف داشت. دشت ها در داخل تخت جمشید محوطه ای شبیه شهر وجود داشت و فاصله بین کاخ ها سنگفرش بود. طراحی داخلی تخت جمشید بر اساس استانداردهای مهندسی و معماری امروزی بسیار پیشرفته بوده است و نظم و طراحی مدرن در تقسیم بندی محله های داخلی به چشم می خورد. کاخ های تخت جمشید کاربری های مختلفی داشتند و هر کدام در مراسم و جشن های مختلف مورد استفاده قرار می گرفتند.

سیستم لوله کشی آب و فاضلاب این مکان یکی از جالب ترین نکات معماری این بنا است. در بین خیابان‌ها، آبراهه‌هایی حفر می‌شد که آب باران و آب روان از آن‌ها عبور می‌کرد و از طریق کانال‌ها به سمت خاصی هدایت می‌شد. به طور کلی معماری کاخ ها، تزیینات داخلی، محوطه سازی، سبک شهری، تفکیک مناطق مسکونی از استقرار سلطنتی و طراحی تخت جمشید، طبق استانداردهای روز و پس از گذشت بیش از 2500 سال، سند افتخار ایران باستان است.

بهترین زمان برای سفر به تخت جمشید 

بازدید از تخت جمشید در فصول گرم سال به دلیل باز بودن محوطه تخت جمشید و تابش مستقیم نور خورشید می تواند آزاردهنده باشد. بهترین زمان برای سفر به تخت جمشید از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت است. اوایل پاییز نیز فصل خوبی برای بازدید از تخت جمشید است. برای بازدید از محوطه تاریخی تخت جمشید در تور شیراز بهتر است ساعات اولیه روز را انتخاب کنید یا بعدازظهر و پس از خنک شدن هوا از این جاذبه دیدنی دیدن کنید.

در فصول سرد سال، پس از غروب آفتاب، آن منطقه و اطراف آن بسیار سرد است. پس لباس گرم همراه داشته باشید. روزهای ابری نیز برای بازدید از تخت جمشید بسیار مناسب است. زیرا نور مستقیم خورشید وجود ندارد. برای راحتی کار بهتر است کلاه و عینک آفتابی همراه خود داشته باشید.

این جاذبه دیدنی شهرت جهانی دارد و در بسیاری از موزه های معروف جهان نمونه هایی از آثار کشف شده در این مکان نگهداری می شود. تخت جمشید اگرچه در ایران قرار دارد، اما به لحاظ پتانسیل تاریخی برجسته و دارا بودن نشانه هایی از کهن ترین تمدن های تاریخی، گنجینه ای بزرگ برای همه مردم جهان است. از این رو نام این بنا به عنوان دومین اثر تاریخی و فرهنگی ایران در سال 1358 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

 نماد شکوه وعظمت در ایران چگونه نابود شد؟

اسکندر مقدونی هنگام حمله به امپراتوری ایران، سپاه خود را به اینجا فرستاد. ارتش ایران 30 روز این حمله را تحمل کرد، اما سرانجام نیروهای یونانی وارد تخت جمشید شدند. اسناد تاریخی نشان می دهد که آتش کاخ های آن را سوزانده است. شاید از کاخ خشایارشا شروع شد.

تاریخ دقیق تأسیس مشخص نیست. فرض بر این است که داریوش اول کار بر روی سکو و سازه های آن را بین سال های 518 تا 516 قبل از میلاد آغاز کرد و اینجا را به عنوان مکان نمایش و مقر امپراتوری وسیع هخامنشی خود تجسم کرد. او با افتخار دستاورد خود را اعلام کرد. کتیبه‌ای حفاری شده‌ای وجود دارد که می‌گوید: «و اهورامزدا با همه خدایان دیگر چنین فکری داشت که این دژ باید ساخته شود. و پس آن را ساختم. و آن را چنان که قصد داشتم امن و زیبا و کافی ساختم . اما امنیت و شکوه آن تنها دو قرن دوام آورد. وقتی اسکندر مقدونی در سال 330 قبل از میلاد تخت را فتح و غارت کرد، تالارهای تماشاگران باشکوه و کاخ‌های مسکونی آن در آتش سوختند. و به گفته پلوتارک، اسکندر مقدونی گنجینه های خود را بر 20000 قاطر و 5000 شتر برد.